Είναι ίσως η πιο κοινή χερσαία χελώνα στην προστατευόμενη περιοχή του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού και το πιθανότερο είναι ότι κάποια στιγμή περιμέναμε σταματημένοι με το όχημά μας καθώς τη συναντήσαμε στην μέση του δρόμου να προσπαθεί να περάσει αργά-αργά απέναντι. Η κρασπεδοχελώνα – μαζί με τις υπόλοιπες χερσαίες χελώνες – είναι ίσως οι μόνοι «αποδεκτοί» αντιπρόσωποι των ερπετών από τον άνθρωπο και πιθανότατα τα πρώτα «άγρια» ζώα με τα οποία ήρθαμε σαν παιδιά σε επαφή στη φύση.Η κρασπεδοχελώνα είναι η μεγαλύτερη χερσαία χελώνα από τα 3 είδη που υπάρχουν στην Ελλάδα με το καβούκι της – χέλυο το ραχιαίο τμήμα και πλάστρο το κοιλιακό – να φτάνει σχεδόν το μήκος των 40 εκατοστών, με τα αρσενικά άτομα να είναι πιο μεγαλόσωμα σε σχέση με το θηλυκά. Το καβούκι είναι ωοειδές σε κάτοψη και στα ενήλικα άτομα στο πίσω μέρος οι πλάκες είναι ανασηκωμένες σχηματίζοντας ένα χαρακτηριστικό «κράσπεδο» που διαφοροποιεί την κρασπεδοχελώνα από τις άλλες χερσαίες χελώνες και της δίνει το κοινό και το δεύτερο συνθετικό του επιστημονικού ονόματος (margo=κράσπεδο). Το χέλυο έχει χρώμα κιτρινόμαυρο και στα ενήλικα άτομα γίνεται μαυροκάστανο, με τις πλάκες να είναι ανοιχτόχρωμες κεντρικά και σκούρες περιφερειακά και τα ανοικτά χρώματα να σκουραίνουν με την πάροδο των χρόνων. Είναι είδος ενδημικό της Ελλάδας (απαντάται και στη Σαρδηνία όπου μεταφέρθηκε από τον άνθρωπο κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους) και εξαπλώνεται στις κεντρικές και νότιες ηπειρωτικές περιοχές με μεσογειακή βλάστηση (μακκία και φρύγανα), ελαιώνες, δρυοδάση, μέχρι και το υψόμετρο των 1400 μέτρων. Είναι δραστήρια την ημέρα, το καλοκαίρι αποφεύγει τον ήλιο κατά τις μεσημεριανές ώρες και το χειμώνα δεν πέφτει σε νάρκη αλλά δραστηριοποιείται τις θερμές μέρες. Είναι αποκλειστικά φυτοφάγο ζώο.

Η προστασία της κρασπεδοχελώνας σε εθνικό, κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ιδιαίτερα «ισχυρή» καθώς περιλαμβάνεται στους καταλόγους συμβάσεων και νόμων ενώ αποτελεί «Είδος Προτεραιότητας» για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι άμεσες απειλές στους πληθυσμούς της σχετίζονται με την πρακτική της συλλογής νεαρών κυρίως ατόμων για κατοικίδια σε αστικές περιοχές και για την πώληση ατόμων σε ιδιωτικές ερπετολογικές συλλογές του εξωτερικού. Οι έμμεσες πιέσεις που υφίσταται έχουν να κάνουν με την εντατικοποίηση των καλλιεργειών και τη χρήση ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων, την έντονη οικιστική ανάπτυξη εκτός ορίων οικισμών, την επέκταση του οδικού δικτύου, τις πυρκαγιές και γενικότερα με τη συνεχή απώλεια της φυσικότητας του περιβάλλοντος που συρρικνώνουν, υποβαθμίζουν και κατακερματίζουν τους οικότοπους που διαβιεί η κρασπεδοχελώνα.

Η άνοιξη αποτελεί κατάλληλη εποχή για τον επισκέπτη της προστατευόμενης περιοχής του Φορέα Διαχείρισης όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού για να κινηθεί κοντά στη φύση και να συναντήσει έναν αργό μεν αλλά πολύ σημαντικό «κάτοικο» της περιοχής. Στο χρόνο που θα περιμένουμε την κρασπεδοχελώνα να περάσει απέναντι στο δρόμο ας αναλογιστούμε ότι είναι καλύτερα να περπατά αργά αλλά ελεύθερα στη φύση πασχίζοντας να βρει την τροφή της παρά να κάθεται μίζερη και με άφθονη τροφή ατενίζοντας τον κόσμο μας από το μπαλκόνι μιας πολυκατοικίας.

Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού
Τμήμα Προστασίας & Διαχείρισης
Άστρος Αρκαδίας, 22001
Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806
Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr