To συγκεκριμένο ζώο, αν και ακούγεται επιβλητικό και μυστηριώδες, είναι ένα είδος νυχτερίδας το οποίο μολονότι είναι ένα από τα πιο σπάνια είδη στην Ελλάδα εμφανίζεται κοινό σε περιοχές της προστατευόμενης περιοχής του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού. Το πρώτο συνθετικό του κοινού ονόματος υποδηλώνει το μεγάλο μέγεθος, ενώ το δεύτερο (νύκτα + βάτης, βαίνω) υποδηλώνει τη νυχτερινή του δραστηριοποίηση. Το πρώτο συνθετικό του επιστημονικού του ονόματος (nyctalus: νύχτα+λάω=βλέπω) υποδηλώνει αυτόν που βλέπει τη νύχτα, ενώ το δεύτερο συνθετικό (lasiopterus: λάσιος=τριχωτός+πτερό) υποδηλώνει την ύπαρξη τριχώματος στα φτερά.

Ο μεγάλος νυκτοβάτης είναι η μεγαλύτερη νυχτερίδα της Ευρώπης (εξαιρώντας την Κύπρο) με μήκος σώματος με την ουρά μέχρι 17 εκατοστά, άνοιγμα φτερών μέχρι τα 46 εκατοστά και βάρος μέχρι και 53 γραμμάρια. Έχει σώμα ογκώδες και ρωμαλέο, μεγάλο και δυνατό κεφάλι με μεγάλα πλατιά αυτιά και κοντό ρύγχος και μικρά μάτια. Η γούνα του είναι πυκνή και μακριά, κοκκινοκάστανη ή σκούρα καστανή στη ράχη και ανοικτότερη στην κοιλιακή περιοχή. Τα χαρακτηριστικά πρόσθια άκρα-φτερά είναι μακριά και οξύληκτα, με τριχωτή την κοιλιακή επιφάνειά τους κοντά στο σώμα. Εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα και απαντάται σε δάση φυλλοβόλων, κωνοφόρων και μικτά δάση. Κουρνιάζει κυρίως σε κουφάλες δέντρων αλλά και σε σχισμές βράχων και σκεπές σπιτιών. Τους καλοκαιρινούς μήνες καταγράφονται μόνο αρσενικά άτομα και το χειμώνα στις βορειότερες περιοχές της χώρας απουσιάζουν και τα δύο φύλα υποδηλώνοντας εποχική μετανάστευση. Είναι νυχτόβιο ζώο το οποίο τρέφεται με έντομα, που συλλαμβάνει εν πτήση μέσω ηχοεντοπισμού, αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις με μικρά πουλιά. Πετάει με μεγάλη ταχύτητα και ορισμένες φορές εντοπίζεται σε μεγάλα ύψη απ΄ όπου πραγματοποιεί ταχείες βυθίσεις προς το πιθανό θήραμα.

Η προστασία του μεγάλου νυκτοβάτη σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι «επαρκής» καθώς περιλαμβάνεται στους καταλόγους πλήθους συμβάσεων και νόμων. Οι άμεσες πιέσεις πάνω στους πληθυσμούς του δεν φαίνεται ότι είναι έντονες, όμως σημαντικότατες είναι οι έμμεσες πιέσεις σχετίζονται με την απώλεια μεγάλων ώριμων και νεκρών δέντρων στα δάση, καταστροφή και υλοτόμηση των δασών και γενικότερα τη συρρίκνωση, υποβάθμιση και κατακερματισμό των οικοτόπων που διαβιεί και τρέφεται και τη συνεχή απώλεια της φυσικότητας του περιβάλλοντος. Η εκτεταμένη χρήση εντομοκτόνων, ακόμα και αν δε γίνεται μέσα στις δασικές περιοχές επηρεάζει αρνητικά το μεγάλο νυκτοβάτη μέσω των εντόμων που τρέφεται.

Στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης ο μεγάλος νυκτοβάτης φαίνεται – από τα μέχρι στιγμής δεδομένα- ότι είναι κοινός σε ορισμένες περιοχές, παρότι είναι ένα σπάνιο είδος του Ελληνικού χώρου. Η κατάσταση των ενδιαιτημάτων που προτιμά πιθανόν να είναι αρκετά καλή και για το λόγο αυτό -σε συνδυασμό και με άλλους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες – οι πληθυσμοί του στην προστατευόμενη περιοχή είναι ικανοποιητικοί. Η εμφάνισή του σε δασικά ενδιαιτήματα και ο κρυπτικός, νυκτόβιος τρόπος ζωής του δεν επιτρέπει την άμεση παρατήρησή του από τον επισκέπτη ή τον κάτοικο της περιοχής παρά το σχετικά μεγάλο του μέγεθος. Όμως είναι εκεί και η διατήρηση των δασών στον Πάρνωνα όπως και όλων των δασών γενικότερα είναι επιτακτική ούτως ώστε να εξασφαλιστεί το μέλλον σε αυτό το μοναδικό είδος νυχτερίδας, το οποίο κατά τη διάρκεια της νύχτας κοπιάζει για την τροφή του, αδιαφορώντας για τις όποιες ανθρώπινες προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες εναντίον του και εναντίων όλων των νυχτερίδων.

Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού
Τμήμα Προστασίας και Διαχείρισης
Άστρος Αρκαδίας, 22001
Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806
Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr