To καλοκαίρι είναι αναμφισβήτητα η εποχή των ερπετών, προς απογοήτευση της πλειονότητας του κόσμου, που τελείως λανθασμένα θεωρεί τα φίδια «μη απαραίτητα» για τη φύση. Σε υδατοσυλλογές συχνά εμφανίζονται διάφορα είδη φιδιών που αναζητούν πόσιμο νερό και δροσιά. Όμως, δύο είδη φιδιών παρουσιάζουν μεγάλη εξάρτηση από το νερό -όπως μαρτυρεί και το κοινό τους όνομα: το νερόφιδο και το λιμνόφιδο.

Το νερόφιδο είναι ένα μεσαίου μεγέθους φίδι με το μήκος του να φτάνει τα 120 εκατοστά, συνήθως όμως καταγράφονται μικρότερα άτομα, με τα θηλυκά να είναι πιο μεγαλόσωμα (ακόμα και διπλάσια σε μέγεθος από τα αρσενικά). Το σώμα του είναι λεπτό, το ρύγχος του σχετικά κοντό. Το χρώμα του είναι ραχιαία γκρίζο, γαλάζιο-γκρι, καστανό ή λαδί, με διάσπαρτες σκουρόχρωμες κηλίδες ή ακόμα και ανοικτόχρωμες γραμμές, με μια χαρακτηριστική κίτρινη λωρίδα πλευρικά στο λαιμό του, ενώ κοιλιακά είναι γκρι, υποκίτρινο ή υπόλευκο, με σκούρες κηλίδες ή ακόμα και σχεδόν ολόμαυρο. Σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζονται μελανιστικά άτομα, όπου υπάρχει ενιαίος, ομοιόμορφος μαύρος χρωματισμός. Απαντάται σε περιοχές κοντά σε υδατοσυλλογές όπως ποτάμια, λίμνες, βάλτοι, σε όλη την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα εκτός της Κρήτης. Δραστηριοποιείται την ημέρα και συνήθως βρίσκεται στις όχθες ή σε κοντινές περιοχές όπου λιάζεται σε πέτρες και κλαδιά. Τρέφεται με αμφίβια και ψάρια αφού διακρίνεται για τις κολυμβητικές του ικανότητες. Όταν απειληθεί εμφανίζει δύο μοναδικούς τρόπους αντίδρασης: είτε εκκρίνει μια δύσοσμη ουσία από αδένες που βρίσκονται στη βάση της ουράς του, είτε -πολύ θεατρικά- παριστάνει το νεκρό γυρνώντας το σώμα του ανάσκελα, ανοίγοντας το στόμα του και βγάζοντας έξω τη γλώσσα του! Η απομάκρυνση της απειλής σηματοδοτεί και την «ανάστασή» του και φυγή προς ασφαλές καταφύγιο.

Η προστασία του νερόφιδου σε εθνικό και κοινοτικό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σχετικά «χαλαρή» καθώς περιλαμβάνεται ορισμένους καταλόγους συμβάσεων και νόμων. Σε ορισμένες περιοχές δημιουργεί πολύ μεγάλους πληθυσμούς βοηθώντας σε μια ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης του είδους. Οι άμεσες απειλές δεν είναι ιδιαίτερα έντονες καθώς ο ημιυδρόβιος τρόπος ζωής του δεν το φέρνουν συχνά σε επαφή με τον άνθρωπο, ενώ και οι στρατηγικές άμυνας του δείχνουν να είναι αποτελεσματικές σε ένα βαθμό. Οι έμμεσες πιέσεις που αντιμετωπίζει σχετίζονται με την υποβάθμιση της ποιότητας των εσωτερικών υδάτων, την ακόλουθη μείωση των θηραμάτων του και τη συρρίκνωση και καταστροφή των υγροτοπικών περιοχών που διαβιεί.

Το νερόφιδο βρίσκεται στους καταλόγους ερπετών της προστατευόμενης περιοχής του όρους Πάρνωνα και υγροτόπου Μουστού, με τον επισκέπτη και τον κάτοικο της περιοχής να έχει πιθανότητες να το συναντήσει σε υγροτοπικές περιοχές. Οι συναντήσεις μπορεί να αιφνιδιάσουν ευχάριστα τον παρατηρητή, όπως συνέβη και με στελέχη του Φορέα Διαχείρισης που σε διάσχιση φαραγγιού της περιοχής συνάντησαν ένα πανέμορφο μελανιστικό άτομο!

Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού
Τμήμα Προστασίας & Διαχείρισης
Άστρος Αρκαδίας, 22001
Τηλ: 27550 22021, Fax: 27550 22806
Email: info@fdparnonas.gr Web: www.fdparnonas.gr